Η δημιουργία του Βογατσικού
Η ίδρυση του Βογατσικού είναι αποτέλεσμα της μετοίκησης των γηγενών πληθυσμών της περιοχής προς τα ορεινά κατά τον 14ο αιώνα λόγω της εγκατάστασης Τούρκων, μετά την οθωμανική κατάκτηση της περιοχής, στα πλουσιότερα και πιο εύφορα εδάφη.
Έτσι λοιπόν χτίστηκε το σημερινό Βογατσικό, στη θέση που κείτεται σήμερα, από τους κατοίκους επτά μικρών χωριών που ήταν χτισμένα σε άλλες τοποθεσίες μακριά απ το σημερινό Βογατσικό με τις εξής ονομασίες Γκούλιασάνος, Άγιος Δημήτριος, Κατσάντοβο, Προσήλιο, Πόρος, Κουτσούφλιανή και Παληοκκλήσι.
Η ονομασία του Βογατσικού
Για την προέλευση του ονόματος Βογατσικό υπάρχουν δύο κύριες εκδοχές.
Η μία αναφέρει ότι είναι η εξελληνισμένη εκδοχή του Τούρκικου «Μπογάζ Κιοϊ» το οποίο σήμαινε «Χωριό του Μπουγαζιού» καθώς το χωριό είναι χτισμένο σε «μπογάζι» δηλαδή στο τέρμα στενής χαράδρας. Έτσι το «Μπογάζ Κιοϊ» έγινε «Μπογατσκό» και κατόπιν «Βογατσικό».
Η άλλη εκδοχή, αναφέρει ότι το Βογατσικό πήρε το όνομά του από τα «Μπογάτσια» το οποίο ήταν ένα είδος ψωμιού το οποίο φτιαχνόταν σε εορταστικές και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις.
Επίσης το Βογατσικό στα Τούρκικα, αναφερόταν και ως «Γεντί Κιοϊ» δηλαδή «Επταχώρι» όνομα το οποίο έχει τις ρίζες του στην ιστορία του χωριού καθώς το Βογατσικό αποτελεί την συνένωση Επτά παλαιότερων οικισμών στην ευρύτερη περιοχή.
Η σημερινή θέση του Βογατσικού
Έχει σχήμα πετάλου που την περιφέρεια του την αποτελούν σειρές βουνών και λοφίσκων όπου στις ψηλότερες κορυφές των βουνών αυτών είναι χτισμένα γραφικά εξωκλήσια.
Αυτά είναι δυτικά ο Άγιος Θωμάς, βόρεια ο Άγιος Γεώργιος, βορειοανατολικά ο Άγιος Αθανάσιος, ανατολικά ο προφήτης Ηλίας, νοτιοανατολικά ο Άγιος Ιωάννης, νότια η Παναγία ο Άγιος Δημήτριος, ο άγιος Θεόδωρος, η Παναγία στα αμπέλια και νοτιοδυτικά ο Άγιος Κωνσταντίνος.
Σε αυτά έβρισκαν καταφύγιο οι Μακεδονομάχοι. Μάλιστα, στον Προφήτη Ηλία στις 13 Μαρτίου 1904 (χρονιά που σκοτώθηκε μαχόμενος) διανυκτέρευσε ο Παύλος Μελάς, σύμβολο του Μακεδονικού Αγώνα, και έγραψε συγκινητική επιστολή στη γυναίκα του Ναταλία Δραγούμη, αδερφή του Ιωνα Δραγούμη.
Το Βογατσικό αποτέλεσε κέντρο του Μακεδονικού Αγώνα
Το Βογατσικό με το ψευδώνυμο “Γάβρος” υπήρξε το κέντρο της Πολιτικής Επιτροπής και Οργάνωσης του Μακεδονικού Αγώνα, με πρόεδρο τον Οικονόμου Παπαδήμο και σωρεία άλλων επώνυμων και ανώνυμων Μακεδονομάχων.
Σε αυτό βοήθησε ο αμιγής ελληνικός χριστιανικός πληθυσμός, η παντελής έλλειψη τουρκικών στοιχείων, πολιτών και στρατιωτικών, και κυρίως η παρουσία διάσημων ένθερμων πατριωτών, όπως τα μέλη της οικογένειας Δραγούμη. Επίσης, η παρουσία γιατρών στο Βογατσικό συνέβαλε στη νοσηλεία τραυματιών και ασθενών αγωνιστών.
Η συμβολή των Βογατσιωτών στον αγώνα προκάλεσε την μήνιν των τουρκικών Αρχών. Έτσι, το Βογατσικό υπήρξε θύμα της μανίας των τουρκικών στρατευμάτων κατά του άμαχου ελληνικού πληθυσμού, με σφαγές και πυρπόληση του χωριού στις 29 Οκτωβρίου 1912».
Σημαντικές Προσωπικότητες
Από το Βογατσικό κατάγεται η οικογένεια των Δραγούμηδων, εκ της οποίας ο Στέφανος Δραγούμης (1842-1923) διετέλεσε Πρωθυπουργός της Ελλάδας (1910) και ο Ίων Δραγούμης (1878-1923) υπήρξε πρωτεργάτης του Μακεδονικού Αγώνα και υπέρμαχος της Μεγάλης Ιδέας. Επίσης, η Ναταλία Σ. Δραγούμη ήταν η σύζυγος του Παύλου Μελά.
Ακόμη το Βογατσικό είναι πατρίδα του Παρμενίωνα Τζίφρα, ο οποίος διετέλεσε Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου και του Ιωάννη Κούσκουρα, εκδότη της Εφημερίδας «Νέα Αλήθεια» (1903) και μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης. Ο Όθων Ρουσόπουλος και ο Αθανάσιος Ρουσόπουλος, καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών, ήταν επίσης από το Βογατσικό.
Το Βογατσικόν (Ιστορία - Λαογραφία) του Ανδρέου Δημ. Κορομήλη
Είναι η πιο ολοκληρωμένη εκδοτική προσπάθεια που διαθέτει η βιβλιογραφία μας. Είναι προφανής η προσφορά τεράστιου χρόνου και δυνάμεων για την καταγραφή των στοιχείων που ο διδάσκαλος Ανδρέας Κορομήλης διέθεσε προκειμένου να ολοκληρώσει την συγγραφή του βιβλίου.
Το βιβλίο αποτελεί σημείο αναφοράς για το Βογατσικό για σχεδόν πενήντα χρόνια. Διατίθεται από τον Σύνδεσμο Βογατσιωτών Θεσσαλονίκης "ο Άγιος Κωνσταντίνος"